Sokrates'in 3 Filtresi

     3 filtre testi Yunan filozofu olan Sokrates’in bir hikâyesinde bulunur, Bu hikâyecik her insanın farz alması gereken, dedikodu gibi kötü söylemlerden önce düşünülmesi gereken bir hikâyedir. Nitekim insan yapısı gereği gereksiz söylemlere, dedikodu ve aslı olmayan sözlere inanmaya veya onları yaymaya meyillidir.

   Sokrates kendini kışkırtmaya çalışan öğrencilerinden biri ile yaşadığı anı anlatır. Öğrencisi bir adamın Sokrates’in arkadaşı hakkında hoş olmayan şeyler söylediğini iletir. Buna karşın Sokrates bir dakika beklemesini ister, öğrencisi beklemeye başlar sonrasında ona, “ Anlatacaklarından önce seni üç tane filtreden geçireceğim “ der. Eğer bu filtreden geçmezse söylediklerini dinlemeyeceğini de ekler tabii.

3 filtre testi

    Yunan filozofu başladı konuşmaya “Bana söyleyeceğin şeyin doğru olduğuna emin misin?” dedi. Öğrenci bunun üzerine duraksadı çünkü elinde doğruluğuna dair kanıt yoktu zaten doğru insanın bakış açsına bağlıydı. Öğrencisi duraksayınca Sokrates, “ Bu şekilde durduğuna göre doğru olup olmadığına emin değilsin, değil mi?” dedi. Öğrencisi kafasıyla onayladı.

   Ardından Sokrates ikinci sorusunu sordu “ Arkadaşım hakkında söyleyeceğin şey iyi bir şey mi?” dedi. Öğrenci, “ Hayır, hem de hiç iyi değil!” dedi.

   Bunun üzerine Sokrates üçüncü soruyu sordu, “ Peki bu söyleyeceğin şeyin bana bir faydası dokunacak mı?” dedi, öğrenci “ sanmıyorum “ şeklinde cevap verdi.

   Tüm bu cevapların sonunda öğrencisine şöyle cevap verdi Sokrates, “ Eğer bana söyleyeceğin şey doğru değilse ve işe yarar değilse ve iyi değilse,  bana niye söyleyesin ki!” dedi.

   Bu hikâyede Sokrates öğrencisini 3 filtreden geçirmiştir: gerçeklik, iyilik ve işe yararlılık.

      Her insanın farz alıp kullanması gereken filtrelerdir bunlar. Nitekim gerçekten doğru olmayan, işe yaramayan ve bizim veya başka birinin hakkında iyi olmayan şeyleri neden işitip, neden yaymalıyız? Bunların bizlere bir yararı olmayacağı gibi asılsız sözler ile birçok kişiyi kırıp üzebilir hatta istenmeyen sonuçlara dahi itebiliriz.  Hem insan ilişkilerini korumak için saygılı bir yol olmasına karşın, vaktimizi asılsız sözler ile boşa harcamayacak bir yöntemdir. Son olarak bu metni Sokrates ve birkaç filozofun bu konuyla alakalı birkaç sözünü buraya bırakarak bitirmek istiyorum:

   Kendini bulmak istiyorsan, kendin için düşün. – Sokrates  

Güçlü beyinler fikirleri tartışır, vasat beyinler olayları tartışır, zayıf beyinler insanları.  – Sokrates  

En insani davranış bir insanın utanılacak duruma düşmesini önlemektir. - Nietzsche

Hayat gerçekten basit ama biz bunu karmaşık hale getirmek için ısrar ediyoruz – Konfüçyüs

Zeki adamlar söyleyecek şeyleri olduğu için konuşurlar, aptallar ise konuşmaları gerektiği için. - Platon